Het Sint-Maartensfeest komt op stoom. Dit jaar heeft onze school gevraagd om niet een pompoen uit te hollen, maar een aardvrucht. Suikerbieten, koolrapen, pastinaken, bieten – alles wat onder de grond groeit. In het donker.
Hoe zat het ook alweer? Gisteren kon je hier al lezen waarom een knol een andere betekenis heeft voor dit jaarfeest dan een pompoen. Via Facebook reageerde Tim van Tongeren, archeologisch onderzoeker vanuit Engeland. Hij kon de verschillen nog wat verder toelichten. En hij vond het goed om zijn verhaal aan deze blog toe te voegen (lees onder de foto verder). Dankjewel Tim!
Vang de zon en heb een fijne Sint-Maarten!
bron:poppelien.nl
Verder gaan we de herfst in; de boer heeft alles geoogst, als laatste nu ook de wortelen, knollen en aardappelen. Bloemen, planten en bomen laten hun kleurige blaadjes vallen, zo is de aarde bedekt met een warm kleed. Alle kleine diertjes trekken zich in de aarde terug. Het wordt steeds donkerder – de winter nadert. Dan komt aan het begin van de winter ons Sint-Maartensfeest: knollen en wortelen worden uitgehold om er lantarens van te maken. Met een lichtje erin zie je pas goed, hoe ook in deze aardvruchten het zonlicht verborgen zit. Dit is ons eerste kleine lichtje aan het begin van de wintertijd. vrijeschoolpedagogie.com Het hoe en waarom van vrijeschoolrituelen en tradities vind je vaak toegelicht op deze site van oud-vrijeschoolleraar Pieter Witvliet. Een goudmijn!
Knollen dus… “De keuze voor een knol uit de aarde is zover ik weet altijd ‘de norm’ geweest voor de St. Maarten lantaarn. Inderdaad om de reden die in de blog van Manon beschreven staat, het licht, de energie die in de bolletjes en knolletjes onder de grond bewaard blijft gedurende de winter en die dus in het voorjaar weer tot uitdrukking komt. Tevens in algemenere zin het ‘naar binnen gaan’. Daar wordt rond Michaël mee begonnen.
We komen thuis van een zomer vol ‘losbandigheid’ vakantie, weg van huis, buiten genieten. In de herfst keren we terug naar onze huizen, ons werk, school etc. Ook figuurlijk keert de energie van de aarde terug. In de zomer rijkt deze tot in de hemel, maar gedurende de herfst wordt deze, vanaf Michaël, steeds verder teruggehaald. Het knolletje uit de grond verbeeldt dus letterlijk het licht, de energie, die vanuit de buitenwereld in de aarde wordt opgenomen.
De pompoen groeit op de aarde en niet erin. Dat maakt dat dit gewas de achterliggende antroposofische gedachte van de traditie minder goed dient. De pompoen is daarentegen een stuk makkelijker uit te hollen en te bewerken. Jongere kinderen kunnen het vaak zelf en dat is voor veel scholen een reden om overstag te gaan.
Pompoenen zijn de basis voor een fraai versierde Jack’O-Lantern tijdens Halloween in Amerika. Oorspronkelijk werden hier knollen voor gebruikt.
Het pompoengebruik is trouwens overgenomen van de Halloween traditie in Amerika en elders in de Angelsaksische wereld. Dit feest ontstond in het oude Keltische Ierland en Schotland, onder de naam Samhain, voordat het mee migreerde met de Ieren naar Amerika. Oorspronkelijk werden knollen gebruikt – en geen pompoenen. Deze oorspronkelijke traditie van de versierde Jack ‘o Lantern wordt in Ierland gelukkig weer wat nieuw leven ingeblazen.
Knollen dus! Lekker traditioneel en terugvoerend op de aloude tradities van het Sint-Maartensfeest én de feesten die er aan vooraf gingen, ver voordat het Christendom tot onze gebieden doordrong.
Fijne Sint Maarten allemaal!”
Tim van Tongeren