Nog even over In Utero, de documentaire van Kathleen Gyllenhaal. Die trekt al maanden uitverkochte filmzalen – van Deventer tot Breda, van Eindhoven tot Haarlem. Blijkbaar trapt Gyllenhaal de tijd op de staart, met haar focus op de band tussen het ongeboren kind en de wereld.
Het is een volle film die overloopt van kleine en grote impressies, en van heel veel mensen die vanuit hun vakgebied en soms ook vanuit hun persoonlijk leven reageren op de vraag hoe een foetus al informatie kan opslaan in zijn nog volop ontwikkelende lijfje. Dat een moeder (maar ook de tijdgeest, zeker als die onder druk staat), veel meer invloed heeft op het welbevinden van haar kind dan gedacht. Haar gevoelens en dan met name mate van stress, hebben effect op hoe de volgende generatie toegerust wordt voor haar taken op aarde. Of niet.
Het tempo ligt hoog in de documentaire: beelden en sprekers buitelen over elkaar heen. In Utero is topzwaar omdat Gyllenhaal met teveel brillen op heeft gemonteerd, maar de film bevat zeker ook een paar regelrechte ‘imprints’. Prachtig woord, moeilijk vertaalbaar. Het zijn de blijvende indrukken die een spoor zullen gaan trekken door onze levens – het wordt door veel geïnterviewden in de mond genomen. Gyllenhaal haalt een paar mensen voor de camera die zich nestelen in je systeem – of je wilt of niet. Anderhalf uur luisteren naar dokter Gabor Maté, gespecialiseerd in hechting, was voor mij de perfecte director’s cut geweest.
“Human beings are affected by their environment as soon as they have an environment, and that means as soon as they are implanted in the womb… People are conceiving, carrying and birthing children under increasingly stressful conditions. Stress that affected one generation will be played out in the next generation. When we see dysfunction in people, we’re actually seeing the imprint.” Gabor Maté
Er wordt veel gesproken over moeders door mensen die er onderzoek naar doen, maar er zitten nauwelijks ervaringsverhalen tussen van (aanstaande) moeders, waardoor vooral de wetenschappers de film domineren. En vaders? In anderhalf uur komt er welgeteld één shot van een vader met kind in een draagzak voorbij. Dat de ‘for men only’ vertoning in Amersfoort toch uitverkocht was, zegt iets over de onderliggende laag van de film: we zijn allemaal kinderen en hebben allemaal onze sporen getrokken door het leven – en nog. Misschien inmiddels ook als ouders. Zoals de pay-off van de film het mooi zegt: In Utero: it’s where we all begin.
Voor de mensen in Zeeland: de vertoning op 11 september in Middelburg is inmiddels uitverkocht, maar op 8 november is er nog een screening in Zierikzee. En de speellijst groeit nog altijd.
Comentarios